Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırmalar Kuruluşu TÜBİTAK bünyesindeki Türk Ulusal Bilim e-Altyapısı TRUBA bünyesinde kurulan Arf Hesaplama Kümesi isimli süper bilgisayarımız Top500 süper bilgisayar listesine 313’üncü sıradan giriş yaptı. 63’üncü süper bilgisayar listesine giren süper bilgisayarın müjdesini Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, sene başında TÜBİTAK Marmara Teknokent’te düzenlenen Yapay Zeka Ekosistem Çağrısı İmza Töreni’nde vermişti. Top500 listesi, her yıl haziran ve kasım olmak üzere yılda iki kez açıklanıyor.
Daha önce iki kez girdik
Türkiye, ilk kez 1994’te Top500’e giren bir süper bilgisayar kurdu. ODTÜ’de inşa edilen sistem, listeye 376’ncı sıradan girdi. Daha sonra 2004’te İTÜ tarafından başlatılan ve Devlet Planlama Teşkilatı’nca (DPT) desteklenen Ulusal Yüksek Başarımlı Hesaplama Merkezi Projesi 2006’da listeye 353’üncü sıradan girdi.
Arf hesaplama kümesi, listeye en üst sıradan sokabildiğimiz süper bilgisayar olarak da ilkler arasında yerini aldı. İsmini, dünyaca ünlü matematikçimiz Cahit ARF’tan alan süper bilgisayar Lenovo tarafından kuruldu. Toplam 55 bin 552 çekirdekten oluşan Arf, ThinkSystem S650 bilgisayarlar ve Intel Xeon Platinum 8480+ 56C 2GHz işlemcilerle çalışıyor. Arf’in toplam hesaplama kapasitesi 3 petaflop yani saniyede 3 katrilyon işlem olarak ölçülüyor.
İspanya’da kurulu olan ve Türkiye’nin de erişimine açık olan dünyanın sekizinci büyük süper bilgisayarı MareNostrum 5 ACC’nin hesaplama kapasitesi 275 petaflop, dünyanın en güçlü süper bilgisayarı Frontier’ın hasaplama kapasitesi ise 1.206 petaflop. 63’üncü Top500 listesinde toplam 171 sistemi bulunan ABD, açık ara lider konumda. ABD, geçtiğimiz altı ay içerisinde sistem sayısını 161’den 168’e çıkartırken Çin’in sistem sayısını azalmaya devam ediyor.
Çin’in listede bulunan sistem sayısı son altı ay içerisinde 104’ten 80’e geriledi. Top500 süper bilgisayarın toplam hesaplama kapasitesinin yüzde 53.7’si ise tek başına ABD’deki sistemlerde. Hesaplama kapasitesinde ABD’yi yüzde 8.2 pay ile Japonya ve yüzde 4.3 ile Çin takip ediyor.
En Çevreci Avrupa
TOP500 listesi yanında, GREEN500 olarak adlandırılan çevrevi süper bilgisayar listesinde de Arf hesaplama kümesi 360’ıncı sırada yer alıyor. Almanya’daki JEDI-JUPITER en çevreci süper bilgisayar olurken, onu İngiltere Bristol üniversitesindeki Isambard-AI ve Polonya’daki Helios sistemi takip etti.
Çoğunda Lenovo imzası
Top500 süper bilgisayarın 163 tanesi, dünya PC ve sunucu satışları lideri Lenovo imzası taşırken, HP Enterprise 112, EVIDEN 49 sistemin mimarı. Performans istatistiklerinde ise HPE’nin kurduğu 163 sistem toplam yüzde 36.2 hesaplama gücünü tek başına karşılıyor. EVIDEN, çok daha az sayıda süper bilgisayar üretmesine rağmen performansta yüzde 9.6 pay ile yüzde 7.4 payı olan Lenovo’nun üstünde yer alıyor. Top500 süper bilgisayar listesinin ilk 10 bilgisayarı arasına girmeyi başaran en yeni bilgisayar ise manİsviçre’de kurulan yeni Alps sistemi oldu. Alps sistemi kullandığı Nvidia işlemcileri ile de dikkat çekiyor.
Cahit ARF kimdir?
Halen tedavülde bulunan 10 TL banknotlar üzerinde de ismi bulunan Ord. Prof. Dr. Cahit ARF, uluslararası üne sahip matematikçi ve bilim insanımız. 1910, Selanik doğumlu Cahit ARF cisimlerin kuadratik formlarının sınıflandırılmasında ortaya çıkan ve kendi adını taşıyan “Arf Sabiti”, “Arf Halkaları” ve “Arf Kapanışları” gibi matematik dünyasında kullanılan terimleri buldu, Arf kuramını geliştirdi. 1964 yılında TÜBİTAK bilim kurulunun ilk başkanı olarak görev yapan Arf, Galatasaray Lisesi ve Robert Kolej’de, İstanbul Üniversitesi ve ODTÜ başta olmak üzere ABD, Kanada ve Almanya’daki üniversitelerde öğretim üyeliği görevlerinde bulundu. 1997 yılında vefat etti.
